مدیریت پسماند در سامانه جامع بازرسی بهداشت حرفه ای

پسماند چیست؟

پسماند: به مواد جامد، مايع و گاز ( غير از فاضلاب ) گفته مي شود كه بطور مستقيم يا غير مستقيم حاصل از فعاليت انسان بوده و از نظر توليد كننده زائد تلقي مي شود.
پسماندها به 5 گروه تقسيم مي شوند :
1-پسماندهاي عادي : به كليه پسماندها گفته مي شود كه به صورت معمول از فعاليتهاي روزمره انسانها در شهرها ، روستاها و خارج از آنها توليد مي شود ، از قبيل زباله هاي خانگي و نخاله هاي ساختماني .
2-پسماندهاي پزشكي ( بيمارستاني ) : به كليه پسماندهاي عفوني و زيان آورناشي از بيمارستان ها ، مراكز بهداشتي ، درماني آزمايشگاه هي تشخيص طبي و ساير مراكز مشابه گفته مي شود .

3-پسماندهاي ويژه :به كليه پسماندهايي گفته مي شود كه به دليل بالا بودن حداقل يكي از خواص خطرناك از قبيل سميت ، بيماري زاي ، قابليت انفجار يا اشتعال ، خورندگي و مشابه آن به مراقبت ويژه نياز داشته باشد و آن دسته از پسماندها عادي ، صنعتي ، كشاورزي كه نياز به مديريت خاص داند ، جزء پسماندهاي ويژه محسوب مي شوند.
4- پسماندهاي كشاورزي :به پسماندهاي ناشي از فعاليتهاي توليدي در بخش كشاورزي گفته مي شود از قبيل فضولات ، لاشه حيوانات ( دام ، طيور و آبزيان ) محصولات كشاورزي فاسد يا غير قابل مصرف .
5-پسماندهاي صنعتي :به كليه پسماندهاي ناشي از فعاليت هاي صنعتي و معدني و پسماندهاي پالايشگاهي صنايع گاز ، نفت و پتروشيمي و نيروگاهي و امثال آن گفته مي شود، از قبيل براده ها ، سرريزها و لجن هاي صنعتي

پسماندهاي شیمیائي خطرناك

پسماندهاي شيميائي هستند كه به دليل مقدار، غلظت، ويژگيهاي فيزيكي يا شيميائي قادرند:

—        الف- باعث ايجاد بيماريهاي شديد غير قابل درمان يا بيماريهاي ناتوان كننده در انسانها شوند يا سبب افزايش مرگ و ميرشوند

—        ب- اگر بطور مناسب ذخيره، حمل، تصفيه، امحاء يا هر اقدام مديريتي ديگر نشوند، مخاطره بالقوه يااساسي براي سلامت انسان يا محيط زيست ايجاد كنند.

انواع پسماندهای شیمیایی

—        پسماندهاي شيميائي خطرناك بطور كل در دو زير گروه پسماندهاي فهرست شده 1 و پسماندهاي داراي ويژگيهاي خطرناك 2 طبقه بندي مي شوند. در برخي از مراجع دو زير گروه ديگر شامل پسماندهاي جهاني 3 و پسماندهاي مخلوط 4 نيز به زير گروه قبلي افزوده شده اند.

—         پسماندهاي جهاني،پسماندهائي هستند كه توسط منابع مختلف )نه فقط صنعتي( و توسط بسياري از كشورها توليد مي شوند. پسماندهاي مخلوط نيز پسماندهائي هستند كه مركب از مخلوطي از مواد راديواكتيو و حداقل يكي از پسماندهاي شيميائي خطرناك مي باشند.

پسماندهاي شيميايي فهرست شده

—        پسماندهاي فهرست شده شامل طيف گسترده اي از پسماندهاي شيميائي خطرناك توليدي از

—        فرآيندهاي صنعتي، بخشهاي معيني از صنايع يا پسماندهاي با فرمولاسيونهاي شيميائي مشخص مي باشند.

—        EPA پسماندهاي فهرست شده را در 4 گروه طبقه بندي نموده است

فهرست F  

—        الف- پسماندهاي حلال هاي مصرف شده

—        ب- پسماندهاي حاصل از عمليات آبكاري يا ساير عملياتهاي پرداختكاري تكميلي( فلزات )

—        ج- پسماندهاي داراي دي اكسين )

—        د- پسماندهاي حاصل از فرآوري هيدروكربنهاي آليفاتيك كلردار خاص

—        ه - پسماندهاي حاصل از فرآيندهاي محافظتي چوب )

—        و و- لجن هاي حاصل از تصفيه فاضلاب پالايشگاه نفت )

—        ز- شيرآبه حاصل از منابع مختلف )

فهرست k: پسماندهاي خطرناك با منبع مشخص

—        الف- محافظت چوب

—        ب- توليد رنگدانه هاي غيرآلي

—        ج- توليد مواد شيميائي آلي

—        د- توليد مواد شيميائي غيرآلي

—        ه – توليد آفت كشها

—        و- توليد مواد منفجره

—        ز- پالايشگاه نفت

—        ح- توليد آهن و فولاد

—        ط- توليد آلومينيم اوليه خام

—        ي- توليد سرب ثانويه

—        ك- داروسازيهاي دامپزشكي

—        ل- فرمولاسيون جوهر

—        م- كك سازي

پسماندهاي شيميايي بي خطر يا داراي خطر ناشناخته

—        چنانچه پسماندي جزء هيچ يك از گروههاي پسماند خطرناك نبوده و فاقد هيچ يك از ويژگيهاي گروههای  فوق باشد، بی خطر گفته میشود .

—        عمده پسماندهاي شيميائي بي خطر شامل غبار سيمان، گاز طبيعي و روغن هاي خام، مواد معدني، سوخت هاي فسيلي و برخي از مواد شيميائي مي باشند.

پسماندهای مخاطره آمیز

گروه 1      الف : کلیه پسماندهای بازل  شامل Y1-Y45          ب: الحاقیه به پسماندهای  بازل  وکدهای مربوطه  در کتابچه دستورالعمل

گروه2  :          کلیه پسماندهای حاوی میکروارگانیسمها ی فعال ونیمه فعال

الف : لجنهای تصفیه خانه های فاضلاب ولجن چاههای فاضلاب                     ب: پسماند  مربوط به فرآیندهای بیولوژیک صنعتی

مخاطرات ناشی از کار با پسماندها

 مواجهه شیمیایی - مخاطرات بیولوژیکی  - عوامل فیزیکی ( استرس گرمایی، کاهش دما و صدا) - کاهش اکسیژن - مخاطرات الکتریکی

تشعشات یونیزان و غیر یونیزان- آتش و انفجار

 مواجهه شیمیایی

مواجهه شیمیایی متنوع و بستگی به نوع پسماند دارد و به شکلهای جامد مایع و گازمی باشد.

در مواجهه شیمیایی آلاینده ها از طریق تنفسی خوراکی پوست و تزریق وارد بدن کارکنان می شوند

مواجهه شیمیایی به دو صورت حاد و مزمن می باشد.

مواجهه حاد: تماس با غلظت و آلودگی در حد بالا ولی کوتاه مدت                  مواجهه مزمن: تماس طولانی مدت با غلظت پایین

تاثیر مواد شیمیایی متفاوت بوده و بستگی به نوع ماده، غلظت، نحوه ورود و همچنین فاکتورهای فردی چون سن، جنس، تغذیه، اعتیاد به سیگار، مصرف الکل و غیره دارد.

مواجهه بیولوژیکی

مواجهه بیولوژیکی بطور معمول در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اتفاق می‌افتد که باعث بیماری‌ها و عفونت‌های فردی می شود عوامل بیولوژیک با جریان آب و باد در محیط پخش می گردند. منبع دیگر مواجهه بیولوژیکی حیوانات، حشرات و گیاهان سمی است.

عوامل فیزیکی

عوامل فیزیکی شامل استرس گرمایی، کاهش دما، صدا و تشعشات است.

استرس گرمایی جهت کارگران در موقعیت‌های جغرافیایی گرم ودر شرایطی که کارگران وسایل حفاظت فردی پوشیده اند اتفاق می افتد محافظت بدن در مقابل عوامل شیمیایی و بیولوژیکی با وسایل حفاظت فردی باعث محدودیت بدن در دفع گرما و افزایش گرمای بدن می گردد....

صدا

—        عوامل مختلف موثر در مواجهه با صوت بستگي با نوع دستگاه، شرايط نگهداري و محل انتشار دارد.

—        كار در ماشين هاي حفاري، تراكتور، رانندگان گريدر، ماشين هاي بزرگ و ماشین آسیاب زباله

گرما وسرما

—        تغييرات در دماي بدن در نتيجه:

—        1-  عوارض ناشي از گرما

—        2- عوارض خفيف سوختگي پوست

—        3- عوارض شديد كرامپ گرمايي، گرمازدگي وضعف گرمايي

—        - تغييرات دمايي در تابستان

شرايط سرمايي در كارگران پسماند

 1-  دماي پايين  2- باران، برف و شرايط دمايي سخت   3- شرايط با دماي سرد     4- كار در آب

     تاثيرات سرما:

        1-  فشار سرمايي2  - سرخي پوست    3- سرمازدگي

     پرتوها :یون ساز و پرتوهای غیر یون ساز

—        پرتوهای غیر یون ساز به دلیل نداشتن انرژی کافی قادر به خارج کردن الکترون ها از اتم و تبدیل آن ها به یون ها نیستند. اشعه UV ,IR

—         پرتوهای یون ساز پرتوهایی هستند که انرژی کافی برای یونیزه کردن اتم ها وشکستن پیوندهای شیمیایی دارند

—        پر توهای : آلفا ، بتا وگاما ناشی از مواد رادیو اکتیو

کاهش اکسیژن

—        کاهش اکسیژن در فرایند دفع پسماندها در نتیجه عکس العمل شیمیایی مواد با اکسیژن مجاور و یا جایگزینی اکسیژن با سایر گازها در فرایند دفع پسماندهای شیمیایی رخ می دهد. در شرایطی که اکسیژن به کمتر از 19.5% تقلیل یابد عوارض کاهش اکسیژن بروز نموده که در صورت تداوم باعث عوارض قلبی عروقی آسیب به مغز و غیره می گردد.

آتش و انفجار

—        عوامل مختلفی که در دفع پسماندها باعث آتش و انفجار می شوند بشرح ذیل هستند

—        واکنش‌های مواد شیمیایی که باعث گرما حرارت و انفجار می گردد.

—        ایجاد جرقه در مواد شیمیایی اشتعال پذیر

—        احتراق مواد در نتیجه افزایش اکسیژن

—        آزاد سازی مواد تحت فشار

—        تصادم و به همزدن مواد حساس به آتش زنی

الویت گذاری در برنامه سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی پسماندها

—        یکی از فاکتورهای مهم در مبحث الویت گذاری ، ارزیابی ریسک مخاطرات ناشی از کار باپسماندها ست .

—        روشهای متعددی برای ارزشیابی ريسک خطر وجود دارد یکی از این روشها روش ارزیابی ریسک ( William fine) .

در این روش ریسک از حاصل ضرب میزان پیامد ( شدت خطر ) در میزان تماس در میزان احتمال وقوع به دست می آید.

ریسک ( Risk)    = شدت پیامد (Consequence)  × میزان تماس (Exposure)  ×احتمال وقوع (Probaility) 

شدت پیامد(جدول شماره 1)

میزان تماس( جدول شماره 2)

  سطح بندی ریسک( جدول شماره 4)                                                                    احتمال وقوع( جدول شماره 3)                                                     

      امتياز دهي و اولويت بندي ريسكها :

—        نتايج حاصل از سه جدول اشاره شده  به منظور تعيين رتبه ريسك , طبق فرمول در هم ضرب مي گردد .

—        با توجه به ميزان اهميت ريسكها ، ابتدا براي ريسكهاي با سطح H‌ اهداف و برنامه هاي كنترلي و اقدامات اصلاحي تهيه شده تا به سطح M ياL  برسند . سپس براي ريسكهاي با سطحM  اهداف و برنامه كنترلي تهيه شده تا به سطح L برسند و پس از رسانيدن خطرات به سطح قابل قبول (سطحL ) آنها را تحت كنترل مداوم نگهداري مي كنيم

—        در نهایت ارتباط بین ریسک های شناسایی شده و اقدامات کنترلی در فرم لیست ریسک های قابل قبول و غیر قابل قبول ثبت می گردد .

—        در کنترل خطرات به اولویت زیر توجه میشود : حذف ، جایگزینی ، کنترل های مهندسی ، علامت گذاری / هشدارها و یا کنترل های اداری  ، تجهیزات حفاظت فردی

    1 -دفع :كليه روش هاي از بين بردن يا كاهش خطرات ناشي از پسماندها از قبيل بازيافت ، دفن بهداشتي ، زباله سوزي
    2-پردازش :كليه فرايندهاي مكانيكي ، شيميايي ، بيولوژيكي كه منجر به تسهيل در عمليات دفع گردد.

  دستورالعمل سلامت، ايمني و بهداشت عوامل اجرايي پسماند

  دستورالعمل شامل 12 مبحث :1- کلیات 2- مسئولیت وبرنامه ریزی3-پایش وکنترل محیطی4-تجهیزات حفاظت فردی5-آموزش وباز آموزی6-جابجایی وحملونقلپسماندها7آلودگی زدایی8-شرایط اضطرار9- مراقبتهای پزشکی10-تاسیسات وتسهیلات بهداشتی 11- مراکز مراقبتهای بهداشتی   و درمانی   12-مجازاتها

  مراحل انجام تعهدات :

1-تعیین گروه اولی با توجه به گستردگی عوامل اجرایی که بایستی تحت پوشش خدمات بهداشتی درمانی قرار گیرند .
نکته : طبق برنامه، مطابق با الزامات همه شاغلین بایستی تحت پوشش قرار گیرند بنابراین در یک برنامه حداکثر پنج ساله پنج گروهی که در الویت اول تا پنجم قرار می گیرند در پوشش این خدمات قرار خواهند گرفت .

2- اجرای الزامات مندرج در دستورالعمل که در دوازده مبحث تنظیم شده است. اهم مطالب مباحث مصوب شامل :

• تعیین مسئول اجراي اين دستورالعمل تحت عنوان مدیر اجرایی ومسئول ایمنی و بهداشت حرفه ای وتشکیل کمیته ای مرکب از مسئولین مذکور وسرپرستان مرتبط با عوامل اجرایی واحد شغلی مربوطه
• تعيين اولويت گروههای شاغلین با پسماندها
• برنامه ریزی برای تامین سلامت وایمنی گروه اولی شاغلین پسماندها
• شناسايي و تعيين احتمال خطر براي سلامت، ايمني و بهداشت در هر يك از مشاغل موجودگروه اولی
•  تدوین برنامه پايش (مونيتورينگ) هوا و پايش فردي مشتمل بر روش‌هایی فني نمونه برداري محيطي و وسايل و تجهيزات مورد نياز، روش‌هایی نگهداري، كاليبراسيون دستگاه‌های مربوطه، نوع و دفعات پايش کنترل یا حذف عوامل زیان آور
• اطمينان ازبرقراری مستمر روشهای کنترلی  عوامل مخاطره زا .

-تدوین واجرای برنامه حفاظت شاغلين در مرحله پاکسازی محل ضايعات
- تدوین واجرای برنامه حفاظت شاغلين در مرحله آلودگي زدايي

- تدوین واجرای روش‌هایی ایمن وبهداشتی ورود به فضاهاي بسته
-  روش‌هایی حفاظت شاغلين در برنامه ايجاد موانع جهت جلوگيري از گسترش آلودگي

تامین تجهيزات حفاظت فردي متناسب با نوع پسماند و براي گروه اولی عوامل اجرايي درتمامي مراحل از توليد تا دفع پسماندها.
-تدوین برنامه آموزشي و بازآموزي سلامت، ایمنی و بهداشت شاغلين وفراهم آوردن امكانات لازم براي آموزش و بازاموزي عوامل اجرايي گروه اولی .شامل:
- آشنايي عوامل اجرایی پسماندها با مسئول/مسئولين ايمني و بهداشت و جانشين آن‌ها در واحد ذی‌ربط
- آشنايي عوامل اجرایی پسماندها با مخاطرات تهديدكننده سلامت كه در واحد ذی‌ربط وجود دارد.
- آشنايي عوامل اجرایی پسماندها با وسايل حفاظت فردي و نحوه استفاده و نگهداري صحيح آن‌ها

-آشنايي عوامل اجرایی پسماندها با دستورالعمل انجام كار سالم و ايمن به نحوی كه شاغلين بتوانند با حداقل احتمال بروز خطر وظايف كاري خود را به انجام رسانند.
- آشنايي عوامل اجرایی پسماندها با استفاده صحيح و مناسب از دستگاه‌ها، تجهيزات، ابزار كار و سیستم‌های كنترل عوامل زيان آور
- آشنايي عوامل اجرایی پسماندها با قوانين، مقررات و ضوابط مراقبت‌های پزشكي و نيز شناخت علائم و نشانه‌هایی از بيماري كه می‌تواند معرف مواجهه بيش از حد فرد با مخاطرات باشد.
- آشنايي عوامل اجرایی پسماندها با مقررات مرتبط: وسايل حفاظت فردي، پايش محيطي، جابجايي و حمل دستي و ماشینی مخازن و بشكه ها
- آشنايي عوامل اجرایی پسماندها با برنامه سلامت، ايمني و بهداشت

مطابق با ماده 13: كليه عوامل اجرايي پسماندها در بدو خدمت بايد حداقل يك دوره آموزش تئوري 24 ساعته را در زمينه موضوع ماده 12 گذرانده و حداقل يك روز كار عملي در محيط كاري را تحت نظارت مربيان آموزشي با تجربه، طي نمايند.

تبصره : طي دوره هاي آموزشي موضوع اين ماده حداقل در شش ماهه اول شروع به كار عوامل اجرايي پسماندها اجباري است.

مطابق با ماده 14 : عوامل اجرایی پسماندها که در مواجهه با عوامل مخاطره آمیز قرار دارند ونیز عوامل اجرایی پسماندها که در طی کار مجبور به استفاده از ماسک تنفسی می‌باشند بایستی علاوه بر گذراندن دوره آموزشی موضوع ماده 13 این آیین نامه،16 ساعت آموزش تئوری و 2 روز کار عملی در زمینه روش‌های ایمن پاک‌سازی، آلودگی زدایی، اقدامات ایمن در مواجهه با عوامل مخاطره آمیز و چگونگی واکنش در شرایط اضطرار را طی نمایند.

مطابق با ماده 15: كليه سرپرستان و مديراني كه مسئول نظارت مستقيم بر فعاليت شاغلين پسماندها می‌باشند بايد حداقل 8 ساعت آموزش تئوري و 1 روز كار عملي را در زمينه برنامه" سلامت ،ايمني و بهداشت"، چگونگي آموزش شاغلين، برنامه وسايل حفاظت فردي، برنامه مقابله با انتشار آلودگی، روش‌ها و فنون پايش خطر را طي نمايند.

مطابق با ماده 16: كليه عوامل اجرايي و مديريت اجرايي پسماندها بايستي در دوره هاي بازآموزي سالانه حداقل به مدت 8 ساعت در زمينه موضوعات مطروحه حسب مورد در مواد 12، 14 و 15 را طي نمايند.

مطابق با ماده 17: كليه دوره هاي آموزشي و بازآموزي موضوع ماده 12 اين آئين نامه بايد در آموزشگاه های بهداشت حرفه ای مورد تأييد معاونت بهداشتی دانشگاه /دانشکده علوم پزشکی ذی‌ربط اجرا و براي عوامل اجرايي و مديران و سرپرستاني كه دوره هاي آموزش تئوري و عملي موضوع مواد 13، 14 و 15 را با موفقيت طي نموده‌اند، گواهي آموزشی صادر نمايند.

اشتغال افراد فاقد گواهينامه هاي مذكور در عمليات مرتبط باپسماندها ممنوع می‌باشد.

- در صورت وجود عوامل مخاطره آميز،تدوین واجرای  برنامه واكنش در شرايط اضطراربا الزامات ذیل :

مطابق با ماده 29: مديريت اجرايي پسماندها بايد روش‌های اجرايي براي شناسايي، احتمال وقوع و مقابله با شرايط اضطرار را به منظور پيشگيري و كاهش اثرات ناشي از این شرايط را براي عوامل اجرايي پسماندها ايجاد نموده و برقرار نگه دارد.

مطابق با ماده 30:مديريت اجرايي پسماندها بايستي متناسب با شرايط اضطراري شناسايي شده برنامه مقابله با آن‌ها را تهيه نمايد و در اين برنامه بايستي مشتمل بر نقشه كلي، محل عمليات پسماندهاي مخاطره‌آميز، نقاط مستعد شرايط اضطرار همراه با محل استقرار شيرهاي آتش نشاني و... شرح وظايف و مسئولیت‌های كليدي در شرايط اضطرار (هماهنگ كننده عمليات)، روش‌های تخليه كاركنان از نقاط بحراني، کمک‌های اوليه، لوازم و تجهيزات حفاظت فردي، فواصل زماني تمرين مقابله با شرايط اضطرار، تست‌های ادواري، سیستم‌های هشداردهنده، سیستم‌های اطلاع رساني، برنامه تعميرات و بازرس‌های ادواري تجهيزات مقابله با شرايط اضطرار باشد.

مطابق باماده 31: مديريت اجرايي پسماندها بايستي در برنامه مقابله با شرايط اضطرار چگونگي حفاظت اعضاء تيم واكنش در شرايط اضطرار را تدوين و تمهيدات لازم براي حفظ سلامت، ايمني و بهداشت تيم مذكور را تأمين و تضمين نمايد.

مطابق با ماده 32:مديريت اجرايي پسماندها بايستي هر زمان كه لازم باشد روش‌های اجرايي واكنش در شرايط اضطرار را مورد بازنگري و تجديد نظر قرار داده و به طور ادواري روش‌های مقابله را به صورت تمريني اجرا نمايند.

-برقراری ضوابط وتدوین  برنامه انجام مراقبت‌های پزشكي شامل معاينات شغلي و نوع معاينات به تفكيك هر شغل درگروه اولی شاغلین پسماندها الزامات شامل :

 مطابق با ماده 33: مدیریت‌های اجرايي پسماند مكلفند نسبت به انجام معاينات شغلی (قبل از استخدام، ادواري و اختصاصی) کليه عوامل اجرايي پسماندها به طور سالانه مطابق با دستورالعمل‌های صادره از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي اقدام نمايند.

مطابق با ماده 34: مديريت اجرايي پسماندها موظف است جهت انجام معاينات شغلي حداقل اطلاعات زیر را در اختيار تيم سلامت شغلی (داراي مجوز ارائه خدمات طب كار از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی) قرار دهند:

شرح شغل هر يك از مشاغل موجود در كارگاه مرتبط با مواجهه هاي شغلي

ميزان مواجهه عامل اجرايي پسماند با عوامل زيان آور

شرح كامل وسايل حفاظت فردي مورد استفاده در هر شغل

ساير اطلاعات مورد نياز در رابطه با سلامت عوامل اجرايي پسماندها

مطابق با ماده 35:مدیریت اجرایی پسماندها موظفند پرونده پزشكي كليه عوامل اجرايي پسماندها را در محل مناسب ضبط و در صورت درخواست، يك نسخه از اطلاعات مورد نياز را در اختيار بازرسين بهداشت كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي قرار دهند.

تبصره : ضوابط نگهداری و جابجایی پرونده های پزشکی عوامل اجرایی پسماندها مطابق با ضوابط ابلاغی از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد بود

نحوه اجرای دستورالعمل سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی پسماندها

مهمترین فعالیتهای مدیریت اجرایی  در اجرای دستورالعمل :

1- تعیین گروه های شاغلین پسماندها در کارگاه یا واحد شغلی

2- الویت بندی گروه های شاغلین وانتخاب گروه اولی برای پوشش در سال اول برنامه

3- تدوین واجرای برنامه عملیاتی سال 1391 در هریک از واحدهای شغلی

تدوین برنامه عملیاتی

مطابق با مواد 2،4 دستورالعمل مدیریت های اجرایی پسماندها ملزم به تدوین برنامه سلامت ، ایمنی وبهداشت شاغلین هستند برای ارائه الگویی واحد  در اعلام برنامه عملیاتی سالانه مدیریت اجرایی در تامین سلامت ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی پسماندها کتابچه برنامه عملیاتی تهیه شده است . در این سعی بر آن است تا ضمن تعیین چارچوب کلی برنامه تامین سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی پسماندها ،  به مستندسازی الزامات مرتبط با هریک از فصول دستورالعمل بپردازد .

- ارزشيابي برنامه سلامت، ايمني و بهداشت عوامل اجرايي و تعيين اثربخشي برنامه
نکته 1: مدیریت اجرایی موظف است در جهت بهبود و ارتقاء برنامه به صورت حداقل سالی یک بار برنامه را مورد بازنگری قرار دهد.
نکته2 مطابق باماده 5: مديريت اجرايي پسماندها موظف است برنامه سلامت، ايمني و بهداشت عوامل اجرايي پسماندها را به اطلاع كليه عوامل اجرايي پسماندها، پيمانكاران و زيرمجموعه پيمانكاران برسانند به نحوي كه افراد درگير در عمليات پسماندهاي مخاطره آميز از ماهيت، سطح و ميزان احتمال مواجهه با پسماندها آگاه باشند.
عوامل اجرايي پسماندها، پيمانكاران و زیرمجموعه آن‌ها كه در خارج از محل عمليات پسماندهاي مخاطره آمیز كار می‌کنند مشمول اين ماده نمی‌گردند.

ترسیم وضعیت موجود شامل :

- اطلاعات عمومی کارگاه /واحد شغلی

- اطلاعات راجع به نوع پسماندتولیدی وفرایندهای کار بر روی پسماندها

- اطلاعات مربوط به مواجهه شاغلین پسماندها ( تعداد شاغلین ، عوامل زیان آور در مواجهه و متوسط ساعات کار روزانه

- اطلاعات مرتبط با پسماندهای مخاطره امیز /ویژه

- اطلاعات مرتبط با امکانات وتسهیلات وتجهیزات موجود در تامین سلامت شاغلین پسماندها

الویت گذاری :

-         الویت بندی شاغلین پسماندها در واحد شغلی با توجه به

-         نوع پسماندها وفرایندهای کار با پسماندها

-         تعیین گروه اولی برای پوشش آنان در برنامه سال 1391

برنامه ریزی برا ی گروه اولی در سال 1391 :

-         تعیین اهداف برنامه پوششی شاغلین گروه اولی

-         تعیین استراتژی های برنامه در سال 1391

-         تعیین فعالیت ها در سال 1391

-         زمانبندی فعالیت های سال 1391